ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ

ΜΕ ΣΤΑΥΡΟ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΟ 

ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ 

Με την ελπίδα της συμβολής στο δημόσιο διάλογο.. 

Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, η απλή αναλογική θα είναι το εκλογικό σύστημα με το οποίο θα γίνουν οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Δηλαδή οι δημοτικοί σύμβουλοι θα εκλεγούν την πρώτη Κυριακή των εκλογών κατ’ απόλυτη αντιστοιχία με τις ψήφους που θα λάβει ο καθένας και επίσης οι συνδυασμοί θα λάβουν ποσοστό εδρών όσο ακριβώς θα είναι το ποσοστό των ψήφων που έλαβαν. 

Αυτό, σε αντίθεση με ότι γινόταν μέχρι σήμερα, που ο πρώτος συνδυασμός με το 50% συν μία ψήφο στον δεύτερο γύρο, έπαιρνε το 60% των εδρών στο δημοτικό συμβούλιο, ενώ ο ίδιος συνδυασμός στον πρώτο γύρο μπορεί να είχε λάβει μόνο το 15 ή το 20% των ψήφων! 

Με το παρόν εκλογικό σύστημα, σε ένα δήμο που έχει 27 δημοτικούς συμβούλους, ένας συνδυασμός που έλαβε κατά τον πρώτο γύρω μόλις 15%, όταν οι συνδυασμοί ήταν οκτώ εν συνόλω, μπορεί εφόσον είναι πρώτος στον δεύτερο γύρο, να λάβει το 60% των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, δηλαδή 16 δημοτικούς συμβούλους! Τέσσερις φορές πάνω από αυτό που του ενέκρινε η λαϊκή ετυμηγορία! Ο δεύτερος συνδυασμός με 14,99% των ψήφων, δηλαδή με σχεδόν τους ίδιους ψήφους, θα εκλέξει μόλις 4 δημοτικούς συμβούλους! Κανένας λογικός και δίκαιος άνθρωπος δεν πρέπει να αποδέχεται αυτή την περιφρόνηση της λαϊκής βούλησης! 

Αρκεί όμως η απλή αναλογική, πέρα από την αναμφισβήτητη αποκατάσταση της ισοδυναμίας της ψήφου, για την διακρίβωση της πραγματικής λαϊκής βούλησης και κυρίως για την απόκτηση μιας αποτελεσματικής, διαφανούς και κοινωνικά αποδεκτής διοίκησης σε κάθε δήμο; 

Απαραίτητη, αλλά δεν επαρκεί η απλή αναλογική! 

Είναι απορίας άξιον, πως ένας θεσμός με τόσες αρμοδιότητες και εξουσίες, όπως αυτός του δημάρχου, να αναδεικνύεται εμμέσως και όχι αμέσως κατά τις εκλογές. Ο δήμαρχος πρέπει να ψηφίζεται προσωπικά και στον πρώτο και στο δεύτερο γύρο και να μην θεωρείται ότι το σύνολο των ψήφων του συνδυασμού του είναι και ψήφοι προς τον ίδιο. Γιατί ο δημοτικός σύμβουλος ψηφίζεται προσωπικά ενώ ο δήμαρχος όχι; 

Γιατί ο υποψήφιος δήμαρχος πρέπει οπωσδήποτε να είναι ο αρχηγός ενός συνδυασμού και όχι πρόσωπο με δεδηλωμένη προτίμηση σε δύο ή περισσότερους συνδυασμούς ή ακόμη και ανεξάρτητος ή τοπικά «υπερκομματικός»; Αλλά και αν είναι επικεφαλής συνδυασμού, γιατί να μην χρειάζεται η μέτρηση της αποδοχής που έχει από την κοινωνία του δήμου μέσω του σταυρού προτίμησης;

Οι υποψηφιότητες των δημάρχων μέσα από ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο θα επιτρέψει την ανάδειξη των ικανοτέρων και πραγματικά αποδεκτών από την κοινωνία. Τότε, δεν θα υπάρχουν τα μετεκλογικά προβλήματα που επικαλούνται οι αντιτιθέμενοι στην απλή αναλογική, διότι ο δήμαρχος θα μπορεί, με το αυξημένο κύρος που του δίνει η άμεση λαϊκή ψήφος, ευκολότερα να συνθέσει, αφού δεν θα έχει εμπλακεί άμεσα στην αντιπαράθεση και δεν θα μπορεί εύκολα να αμφισβητηθεί, δεδομένου ότι θα έχει λάβει ψήφους εμπιστοσύνης από ευρύτερες κοινωνικές ομάδες και όχι μόνο από την παράταξη ή τις παρατάξεις που προτιμά ο ίδιος. 

Για την ενίσχυση του θεσμού του δημάρχου και την αποφυγή των ανήθικων, απαράδεκτων, πολλάκις ευτράπελων και υποτιμητικών του θεσμού συναλλαγών που γίνονται την εβδομάδα μεταξύ του πρώτου και δεύτερου γύρου των δημοτικών εκλογών προτείνουμε το εξής: 

Ο δήμαρχος να εκλέγεται από τον πρώτο γύρο, όταν οι συνδυασμοί είναι τρεις και συγκεντρώνει στο πρόσωπό του ποσοστό άνω του 48% επί του συνόλου των ψήφων, 47% όταν οι συνδυασμοί είναι τέσσερις, 46% όταν οι συνδυασμοί είναι 5, 45% όταν οι συνδυασμοί είναι έξι, 44% όταν είναι επτά, και 43% όταν οι συνδυασμοί είναι οκτώ ή περισσότεροι. 

Ακόμη και αν δεν γίνουν δεκτά τα παραπάνω και επιλεγεί ο δεύτερος γύρος για τους δύο πρώτους σε σταυρούς, θα πρόκειται για τους δύο πρώτους στην προτίμηση της κοινωνίας και όχι τους εκπροσώπους των δύο πρώτων σε ψήφους παρατάξεων και πολλές φορές ετερόκλητων συνδυασμών και μηχανισμών. 

Η δύναμη στον πολίτη

Θεωρώ επίσης εξίσου σημαντικό να δοθεί η δυνατότητα στον πολίτη, να μπορεί να ψηφίζει επιπλέον και έναν ή δύο υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους άλλων συνδυασμών από εκείνον της προτίμησής του. Έτσι ο πολίτης θα αποκτήσει πραγματική δυνατότητα όχι μόνο να αναδεικνύει νικητή δήμαρχο και συνδυασμό, αλλά και να επιλέγει τους κατάλληλους δημοτικούς συμβούλους χωρίς φραγμούς και τεχνητά εμπόδια. 

Να δίνεται η δυνατότητα στον κάθε δημότη, να κάνει μια ελεύθερη επιλογή μέσα από μια λίστα με υποψηφίους δημάρχους, και να μην συνδέεται απόλυτα η εκλογή ενός δημοτικού συμβούλου μόνο με την παράταξη στην οποία ανήκει, αλλά και από την ευρύτερη αποδοχή του από την κοινωνία. 

Έτσι ο πολίτης θα αποφασίζει άμεσα, όχι μόνο για την εκλογή του δημάρχου αλλά και για τη σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου αφού θα μπορεί να εκλέγει τους αξιότερους χωρίς περιορισμούς. 

Η περίπτωση του Μανόλη Γλέζου 

Όπως ο ίδιος, προ ετών, μου διηγήθηκε, ευνοήθηκε από ένα ανάλογο εκλογικό σύστημα που ίσχυσε στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ο πολίτης μπορούσε να ψηφίσει, εκτός από το κόμμα του και δύο υποψήφιους από άλλα κόμματα. Ο Μανόλης Γλέζος ήταν υποψήφιος βουλευτής της ΕΔΑ αλλά και έγκλειστος θανατοποινίτης στις φυλακές. Αν εκλεγόταν βουλευτής θα έβγαινε από τη φυλακή παίρνοντας χάρη! Το ωραίο δεν είναι ότι εκλέχτηκε αλλά ότι αυτό έγινε κυρίως με ψήφους πολιτών από την συντηρητική παράταξη οι οποία τον κρατούσε φυλακισμένο! Να ποια είναι η δύναμη των πολιτών όταν αφεθούν ακηδεμόνευτοι! Αυτή είναι η αξία ενός δημοκρατικού εκλογικού συστήματος! Να ευνοεί την ανάδειξη των αξίων! 

Σταυρός στο δήμαρχο 

Ο δήμαρχος να ψηφίζεται προσωπικά και από όλους τους δημότες και όχι να συναθροίζει απλά τις ψήφους των συμβούλων του συνδυασμού του. Η ψήφος στον σύμβουλο δεν θα σημαίνει ψήφο και για το δήμαρχο. Τέρμα η έμμεση ψήφος! Ο δήμαρχος θα αξιολογείται προσωπικά από τον πολίτη και με σταυρό προτίμησης! Όσο αδυνατίζουν οι μηχανισμοί τόσο θα αυξάνει η δύναμη των πολιτών και της κοινωνίας. 

Οι φόβοι που υπάρχουν 

Η πράγματι πολιτική άποψη, ότι δεν θα κυβερνηθούν οι δήμοι αν ο δήμαρχος δεν διαθέτει εκ των προτέρων πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο, είναι βάσιμη αν ο δήμαρχος εκπροσωπεί ισχνές μειοψηφίες του 15 ή 20% . Με την πρότασή μας όμως, ο δήμαρχος θα διαθέτει την πραγματική και διαπιστωμένη έγκριση της κοινωνίας και επομένως θα είναι πολύ δύσκολο στους όποιους μηχανισμούς να υπονομεύουν τον ίδιο και το δημοτικό έργο. Τότε μόνο ο δήμαρχος θα μπορεί να στηριχτεί σε ευρύτερες συναινέσεις και ο διορισμός αντιδημάρχων από διάφορες παρατάξεις, θα είναι αποτέλεσμα καθαρών και διαφανών διεργασιών για την λειτουργική αποτελεσματικότητα του δήμου και όχι ρυπαρές προεκλογικές συναλλαγές μηχανισμών και προσώπων για τη νομή της εξουσίας. Η συναίνεση θα είναι κατά κάποιο τρόπο εντολή της κοινωνίας με την ψήφο της κατά τις εκλογές. 

Ο φθόνος των μικρών 

Προσωπικώς, φοβάμαι μόνο την αδυναμία του πολιτικού μας συστήματος να επινοήσει ή να αποδεχτεί και να εφαρμόσει λύσεις που εκσυγχρονίζουν πραγματικά τους θεσμούς και το σύστημα διοίκησης της Χώρας. 

Δεν είναι μέγιστη υποκρισία να περιορίζουμε το δήμαρχο μέσα σε μία παράταξη, να μην επιτρέπουμε την πρωτογενή έκφραση της εμπιστοσύνης του συνόλου των πολιτών στο πρόσωπό του και μετά, οι μεν να λένε ότι «δεν θα διοικηθούν οι δήμοι», και οι αντίθετοι να ερωτούν «γιατί να μην διοικηθούν;», αφού όλοι μαζί επιτρέπουν στο «φθόνο των μικρών» να ακυρώνει, στο δεύτερο γύρο, την εκλογή ενός άξιου υποψήφιου που έλαβε 49% στον πρώτο γύρο και στη θέση του να εκλέγεται ένας που έλαβε 15 ή 20%; 

Δεν καταλαβαίνουν επιτέλους ότι ένας δήμαρχος του 15 ή του 20% (και αυτό έμμεσο μέσω των συμβούλων), δεν έχει το αναγκαίο κύρος και δεν είναι ικανός ούτε να συνθέσει απόψεις ούτε να διοικήσει ένα δήμο; 

Η απλή αναλογική λοιπόν ενώ είναι απολύτως απαραίτητη, δεν λύνει από μόνη της όλα τα προβλήματα και ιδίως το σημαντικότερο, που είναι η άμεση και αφιλτράριστη εκλογή των δημάρχων, που θα οδηγήσει σε πραγματικές συναινέσεις καθώς και στη αναβάθμιση και την λειτουργικότητα του θεσμού.